به نقل از «تسنیم»

مطالعات زنان در ایران؛ برساخت فمینیستی از مسائل اجتماعی

تاریخ انتشار: ۱۷ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۴۷۱۳۴

جنبش دفاع از حقوق زنان که ابتدا صرفاً جریانی اجتماعی و معترض به‌جایگاه زنان درجامعه و نظم مردسالار حاکم بود، کم‌کم به سمت نظریه پردازی و بررسی و تببین علمی وضعیت زنان گرایش پیدا کرد و اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ میلادی ضرورت نظریه پردازی آن مطرح شد. - اخبار فرهنگی -

به‌گزارش خبرگزاری تسنیم؛ عاطفه خالقی پژوهشگر حوزه زن و خانواده

این ضرورت به این دلیل مطرح شد که  دیگر توصیف نابرابری موجود در جامعه کفایت برای تفسیر آن نمی‌کرد و می‌بایست نظریه‌ای مشخص، علل نابرابری، پیامدهای آن، ارتباط آن با ساختارهای خاص جوامع و راه دگرگونی در نابرابری را توضیح می‌داد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

انتقاد فمینیست‌ها به «کورجنس» یا «مذکر» بودن علوم اجتماعی و تلاش برای خوانش مجدد مسائل زنان از نگاه خودشان منجر به تاسیس رشته مطالعات زنان در برخی از دانشگاه‌های جهان و سپس فراگیر شدن این رشته در سایر کشورها شد.

در ایران نیز رشته مطالعات زنان در سال 1375 به پیشنهاد مؤسسه مطالعات مسائل زنان و دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه الزهرا و شورای فرهنگی – اجتماعی زنان در شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مطرح و پس از چالش‌های فراوان، در نوزدهم دی‌ماه 1379 در مقطع کارشناسی ارشد به تصویب رسید.

زنان ایرانی برای فعالیت اجتماعی در عین رعایت هنجارها تلاش می‌کنند

مطالعات زنان در ایران به مثابه یک رشته جدید و میان رشته‌ای به نوعی ترکیبی از رشته‌های الهیات، علوم اجتماعی، حقوق و روانشناسی است که وجه تمایز آن با این رشته‌ها صرفاً تمرکز موضوعی بر مسائل زنان است. اما واقعیت این رشته در دانشگاه‌های ایران همین تمایز موضوعی را نیز به ما نشان نمی‌دهد.

در واقع مسائل و موضوعاتی که در این رشته طرح می‌شود یا درباره حقوق زنان هستند که قبلاً در رشته حقوق قابلیت طرح شدن داشتند و طرح هم می‌شدند. یا درباره مسائل اجتماعی و اقتصادی زنان در جامعه هستند که قبلاً در رشته‌های علوم اجتماعی مطرح می‌شدند و هم اکنون نیز مطرح می‌شوند و یا درباره ویژگی‌های شخصیتی زنان هستند که در رشته روانشناسی وضعیت مشابهی داشتند یا درباره مباحث فقهی و دینی این حوزه هستند که باز هم به همین صورت است.

نگارنده به عنوان دانش آموخته در دو رشته علوم اجتماعی و مطالعات زنان، معتقد است اساسا «مطالعات زنان» خود گرفتار یک مغالطه فلسفی است و آن هم جداانگاری مسائل زنان از مسائل جامعه و مردان است. مسائلی همچون اشتغال زنان، حقوق زنان، تحصیلات زنان، فعالیت اجتماعی زنان، حجاب زنان، حضور زنان در عرصه‌های مختلف ورزشی، فرهنگی، سیاسی و... بیشتر از آنکه مسائل زنان باشد، مسائل اجتماعی و خانوادگی هستند و طرح آنها ذیل مسائل مربوط به زنان، صرف نظر از داشتن شائبه‌های فمینیستی، فروکاستن ابعاد مختلف این مسائل به وجوه صرفا زنانه آنهاست. لذا عنوان مطالعات جنسیت به واقعیت این مسائل نزدیک‌تر از «مطالعات زنان» است.

طائب: عدم تحول محیط در برابر «زن اجتماعی جدید» از مادر، «متهم» می‌سازد

نکته دیگر اینکه، به تبع زنانه انگاشتن مسائل فوق این تصور ایجاد می‌شود که مسائل زنان را باید از نگاه خود زنان فهم و حل کرد. لذا زنان برای ورود به این عرصه شایسته‌تر هستند. نتیجه این تصور هم محدودیت ورود مردان به رشته مطالعات زنان در دانشگاه‌های کشور است! در حالی‌که با توجه به تفاوت‌های تکوینی زن و مرد در ساحت تفکر و نظریه پردازی، به نظر می‌رسد باید بدنه اصلی ترکیب جنسیتی فعالان این عرصه را مردان تشکیل دهند. البته این سخن به معنای نفی لزوم توجه و بهره‌گیری از فهم زنانه نسبت به مسائل اجتماعی، خانوادگی و جنسیتی نیست.

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: معاون امور زنان و خانواده زنان و خانواده زنان مطالعات زنان مسائل اجتماعی علوم اجتماعی مسائل زنان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۴۷۱۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توصیه‌های سازمان ملل متحد به مناسبت هفته جهانی روانشناس/ رسیدگی به مسائل نابرابری اجتماعی

رئیس انجمن روانشناسی تربیتی ایران توصیه‌های سازمان ملل متحد به مناسبت هفته جهانی روانشناس را تشریح کرد.

فریبرز درتاج در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن تبریک روز روانشناس توصیه‌های سازمان ملل متحد به مناسبت هفته جهانی روانشناس را تشریح کرد و گفت: هفدهمین سالگرد روز روانشناس در سازمان ملل، شیوه‌های امیدوارکننده‌ای را که برای افزایش برابری در آموزش و همچنین رسیدگی به مسائل نابرابری اجتماعی از طریق آموزش طراحی شده، برجسته کرده است.

وی افزود: در این روز سازمان ملل به تمامی ایالات عضو، سازمان‌های غیردولتی و سازمان‌های بین‌المللی انسان دوستانه که از نظر فرهنگی پاسخگو هستند پیشنهاد کرد با ترویج برنامه‌ریزی‌ها و مداخلات با پشتیبانی تجربی، برای تضمین آموزش با کیفیت فراگیر و فرصت‌های یادگیری مادام‌العمر برای همه، با تاکید بر مشارکت علم در پیشبرد دستیابی به اهداف توسعه پایدار و برنامه جهانی۲۰۳۰، تلاش کنند.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه روانشناسی به طور منحصر به فردی برای پاسخ به چالش‌های پیش روی جامعه بین‌المللی در ارتباط با دسترسی به آموزش با کیفیت قرار دارد، گفت: آموزش کلید پرورش روابط بین گروهی محترمانه و پرورش جوامع صلح‌آمیز است.

درتاج با اشاره به اینکه سازمان ملل متحد منابع آموزش صلح را برای تشویق جوانان برای حمایت از حذف سلاح‌های کشتار جمعی و ترویج خلع سلاح ایجاد کرده است، خاطرنشان کرد: آموزش همچنین پتانسیل حمایت از پیشرفت جوانان به عنوان شهروندان آگاه در جهان را دارد. نکته قابل توجه، دستور کار دبیر کل برای اجلاس آینده سازمان ملل در سال ۲۰۲۴ شامل فراخوانی برای "تحول آموزش" شامل توصیه‌هایی برای ایجاد تغییرات اساسی در حرفه‌های معلمی، محیط‌های یادگیری و نحوه نگرش به هدف آموزش است‌. دستور کار همچنین اهمیت تضمین حمایت چند جانبه و سرمایه‌گذاری برای دسترسی به آموزش با کیفیت برای همه را تصدیق می‌کند.

رئیس انجمن روانشناسی تربیتی ایران در ادامه به دسترسی به آموزش با کیفیت و همچنین تاثیرات قابل توجه آن بر سلامت و رفاه افراد، خانواده‌ها و جوامع اشاره کرد و یادآور شد: تحقیقات ارتباط بین افزایش پیشرفت تحصیلی و پیامدهای سلامت روانی مثبت را شناسایی کرده است. علاوه بر این، مدارس می‌توانند مستقیما از رفاه روانی دانش‌آموزان، خانواده‌ها و جوامع از طریق تقویت مهارت‌های عاطفی اجتماعی، ارتقاء تاب‌آوری و ارائه ساختار روتین حمایت کنند. با توجه به نقش اساسی معلمان در این تلاش‌ها، ارائه آموزش‌ها، منابع و حمایت‌های موثر به مربیان ضروری است.

درتاج در ادامه با اشاره به اینکه آموزش حق انسانی است و همانطور که توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد ذکر شده و همچنین "یکی از قوی‌ترین و اثبات شده‌ترین ابزار برای توسعه پایدار" است، خاطرنشان کرد: طی ۲۰ سال گذشته پیشرفت‌های قابل توجهی در آموزش در سطح جهان وجود داشته است. به عنوان مثال میزان سوادآموزی افزایش یافته و دختران با نرخ‌های بالاتری نسبت به هر زمان دیگری مدرسه ثبت‌نام می‌کنند. با وجود این موفقیت‌های ستودنی، تفاوت‌های آموزشی بین جوامع شهری و روستایی همچنان قابل توجه است. در برخی مناطق جهان، نزدیک به نیمی از دختران از تحصیل خارج‌اند. علاوه بر این، دسترسی به آموزش کودکانی که در مناطق آسیب‌دیده زندگی می‌کنند به طور خطرناکی محدود است، در حالی که میلیون‌ها کودک فاقد سواد و مهارت‌های ضروری هستند. علاوه بر این، متأسفانه همه‌گیری COVID-19 به طور نامتناسبی بر جوامع تاثیر گذاشته و امتناع از تحصیل را تشدید کرده است که باید مورد توجه قرار گیرد.

انتهای پیام